هزارتوی جنگ نرم

گفت‌وگوی مشروح با دکتر نائینی مؤلف کتاب «اصول و مبانی جنگ نرم» ماهیت جنگ نرم چیست و چرا غرب به جنگ نرم رسیده است؟ راهبرد جنگ نرم دشمن در فضای موجود چیست؟ چه نسبتی میان جهانی‌سازی و جنگ نرم برقرار است؟ راه مقابل با تغییرات فرهنگی چیست؟ نقش «ادبیات حماسی، نظامی» در پیشبرد اهداف اساسی […]

گفت‌وگوی مشروح با دکتر نائینی مؤلف کتاب «اصول و مبانی جنگ نرم»

ماهیت جنگ نرم چیست و چرا غرب به جنگ نرم رسیده است؟

راهبرد جنگ نرم دشمن در فضای موجود چیست؟

چه نسبتی میان جهانی‌سازی و جنگ نرم برقرار است؟

راه مقابل با تغییرات فرهنگی چیست؟

نقش «ادبیات حماسی، نظامی» در پیشبرد اهداف اساسی جنگ نرم اعم از آموزش، اثرگذاری و…. چیست؟

علی‌محمد نائینی مؤلف کتاب ارزشمند «اصول و مبانی جنگ نرم» معتقد است انقلاب اسلامی از عمق راهبردی و پایه‌های مستحکمی برخوردار است و اندیشه جدید آن تمام مدل‌های موجود از جمله «لیبرال ـ دموکراسی» را به چالش کشیده است.کتاب «اصول و مبانی جنگ نرم» اثری ارزشمند در راستای شناخت بیشتر چرایی، چیستی و چگونگی شکل‌گیری جنگ نرم و اصول و راهبردهای مقابله با آن است. این اثر می‌تواند به بهبود مدیریت امنیت ملی در خصوص تهدیدات نرم کمک کند. به طور قطع افزایش شناخت و آگاهی محافل و مراکز راهبردی، مدیران و نخبگان کشور منجر به افزایش هماهنگی، انسجام و هم‌افزایی در مواجهه با جنگ نرم خواهد شد.

به همین دلیل با دکتر نائینی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) و نویسنده کتاب درباره اثر و ماهیت جنگ نرم به گفت‌وگو نشستیم که در ذیل می‌خوانید.

ماهیت جنگ نرم چیست و چرا غرب به جنگ نرم رسیده است؟

ـ جمهوری اسلامی مبتنی بر اندیشه‌هایی بود که «لیبرال دموکراسی» را به چالش ‌کشید. انقلاب اسلامی از عمق راهبردی برخوردار است و پایه‌های محکمی دارد و اندیشه جدید انقلاب اسلامی تمام مدل‌های موجود را به چالش کشید.

غرب از تمام توان خود برای مقابله با جمهوری اسلامی بهره برده است؟

غرب از همه ظرفیت‌ها و تجربیات خود برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی در یک دهه استفاده کرد که این ظرفیت‌ها شامل امنیتی کردن فضای جمهوری اسلامی از طریق برانگیختن نیروهای شورشگر، طراحی کودتاهای مختلف و ایجاد جنگ ۸ ساله است. غربیان با درک غلطی که از توانمندی‌های ایران دارند در تمام الگوهایی که علیه ایران پیاده کردند، شکست خوردند که علت آن این بود که برآورد درستی از ظرفیت‌های نظام جمهوری اسلامی ایران نداشتند.

قدرت واقعی جمهوری اسلامی ایران قدرت نرم است. غربی‌ها مطلع نبودند که قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران شامل «قدرت برانگیختن جامعه، بسیج اجتماعی، اقناع قدرت، بهره‌گیری از ظرفیت‌های انتقادی و ارزش‌های اسلامی» است که توسط حضرت امام خمینی(ره) برای مقابله با چالش‌های مختلفی که جمهوری اسلامی با آن روبه‌رو می‌شد از جمله اداره جنگ تمام عیار و همه جانبه علیه کشور استفاده می‌شد.

حضرت امام(ره) مدلی که در رهبری انقلاب برگزید و انقلاب را در برابر نظام ۲ هزار و ۵۰۰ ساله شاهنشاهی به پیروزی رساند، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در جنگ هشت ساله از همین مدل بهره برد. با فاصله قدرتی که در آن شرایط به ویژه پس از جنگ بین ایران و دشمن مقابلش قرار داشت از ظرفیت‌های جامعه و مردم استفاده کرد و این ظرفیت‌ها را به جریان انداخت.

غرب به این نتیجه رسیده که با جنس انقلاب به مقابله با انقلاب بپردازد.

غرب بعد از یک دهه به این نتیجه رسید که برآوردش از قدرت واقعی جمهوری اسلامی ایران غلط بوده است و با شیوه و روش‌های سخت نمی‌تواند، این قدرت را مهار کند. باید با روشی که از جنس انقلاب است با آن مقابله کند. جنس انقلاب نیز نرم بود و امام با استفاده از قدرت نرم انقلاب را به پیروزی رساند و یک دهه در برابر غرب ایستاد.

به طور طبیعی وقتی غرب با بهره‌گیری از قدرت نرم یک نظام سیاسی را به چالش می‌کشد. قدرت نرم کشوری که در مقابل ما قرار دارد برای ما تهدید محسوب می‌شود.

این تهدید نرم اهداف و منابع ملی ما را در بخش قدرت نرم به چالش می‌کشد. تغییر نگرش‌هایی که در جامعه پدید می‌آید، ممکن است به صورت جنگ نرم ظهور و بروز پیدا ‌کند. با توجه به این تحلیل، از ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی با پدیده‌ای به نام جنگ نرم مواجه بودیم.

اما راهبرد اصلی انقلاب اسلامی جنگ نرم نبوده است. جنگ نرم راهبرد جنگ سخت را پشتیبانی می‌کرد اما با پایان دفاع مقدس، زمانی که در دهه سوم، راهبرد جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت، سناریو و مکانیسم‌های مهار قدرت انقلاب اسلامی در جهان و فروپاشی نظام جمهوری اسلامی در دستور کار دشمن  قرار داشت؛ در برابر جنگ نرمی که دشمن طراحی کرده بود راهبرد جمهوری اسلامی نیز شکل گرفت.

مقام معظم رهبری برای مقابله با جنگ نرم دشمن، راهبرد مقابله با جنگ نرم را در قالب نرم‌افزارانه، با ادبیات بسیار عمیق و کارشناسانه برای نخبگان و برانگیختن جامعه تبیین کرد اما متاسفانه آنگونه که انتظار بود، متولیان کشور در بخش‌های مختلف سیاسی و فرهنگی، جنگ نرم را جدی نگرفتند.

تا قبل از فتنه ۸۸ در کشور جنگ نرم به رسمیت شناخته نشد

بسیاری جنگ نرم را باور نداشتند. به این باور نرسیده بودند که غرب با بهره‌گیری از روش‌های بسیار پیچیده فرهنگی و سیاسی اراده کرده است که نظام جمهوری اسلامی ایران را به چالش بکشاند.

غربیان تلاش دارند با جنگ نرم منابع اصلی نظام را که شامل قدرت نظام، مؤلفه‌ها و ارزش‌های نظام و ارکان اصلی نظام می‌شود، با ابزار ارتباطی، فرهنگی و روش‌های نرم‌افزارانه به چالش بکشاند.

با وجود اینکه مقام معظم رهبری خیلی وقت بود به صورت مستند، دقیق و کارشناسانه تلاش کرده بودند که ‌ابعاد، ماهیت، ابزار و روش‌های جنگ نرمی که غرب برگزید، تبیین کند؛ اما فتنه ۸۸ در این روشنگری بسیار کمک کرد؛ چرا که فتنه ۸۸ براندازی نرم بود و یکی از شیوه‌ها و تکنیک‌های براندازی نرم هم فتنه ۸۸ است.

فتنه ۸۸ کمک کرد که مردم و جامعه وجود جنگ نرم را در کشور باور کنند و این باور را  تقویت کرد که دشمن با ابزار قدرت نرم نیز می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به چالش بکشاند. به تعبیر مقام معظم رهبری آن فتنه کشور را واکسینه کرد و بعد از فتنه، اقداماتی که در زمینه رسانه‌ای انجام شده است، جای تقدیر و تشکر دارد.

خبرگزاری فارس در خط مقدم جنگ نرم است

یکی از رسانه‌هایی که خط مقدم نبرد در مقابل با جنگ نرم دشمن قرار دارد،  خبرگزاری فارس است. در فتنه ۸۸ نقش خبرگزاری فارس در روشنگری ابعاد فتنه نقش بسیار بی‌بدیل و بسیار برجسته‌ داشت و دشمن نیز یکی از کانون‌های اصلی قدرت نظام را که خبرگزاری فارس بود، هدف قرار داده بود و سعی داشت از این رسانه اعتبار‌زدایی کند.

ما براساس رسالت انقلابی و احساس خلائی که در  جامعه رسانه‌ای و دانشگاه در حوزه تولید ادبیات جنگ نرم حس می‌شود، هم در زمینه تبیین ابعاد و مؤلفه‌ها، ماهیت و ابزار جنگ نرم و هم در حوزه اصول و قواعد طرح‌ریزی و مقابله با آن نیاز به اثری تألیفی داریم.

فتنه ۸۸ پیشینه سیاسی و فرهنگی ۱۰ تا ۱۵ ساله داشته است

به عنوان مثال، مقابله با جنگ نرم باید حتما مردمی و نرم‌افزارانه باشد. مقابله سخت و نیمه سخت جواب نمی‌دهد. رهبر معظم انقلاب در فتنه ۸۸ فرمودند که این فتنه همه آن چیزی نبود که در خیابان دیده شد. پیشینه ۱۵ ـ ۱۰ ساله داشت یعنی یک پیشینه سیاسی و فرهنگی داشت. تحولات فرهنگی، هویتی، تضعیف ارزش‌ها و باورها در یک دوره ۲۰ ساله شکل می‌گیرد. وقتی باورهای یک جمعیتی تغییر پیدا کرد با روش‌ها و ابزارها قدرت سخت نمی‌توانید با آن مقابله کنید.

راه تعامل با تغییرات فرهنگی «اقناع، بصیرت و روشنگری» است. منبع اصلی قدرت کشور در مقابله با فتنه ۸۸ «قدرت رهبری، عمق راهبردی و همراهی مردم با نظام» بود که به حماسه ۹ دی منجر شد و این مقابله، مقابله نرم بود.

راهبرد جنگ نرم دشمن در فضای موجود چیست؟

ـ‌ جنگ نرم یک فرایند دارد و قطعاً جنگ نرم به «براندازی از درون» منجر می‌شود تا اهداف دشمن به وسیله جنگ نرم تحقق پیدا کند. غرب در فروپاشی نظام سیاسی اسلامی به نام اندلس تجربه دارد و با تهاجم فرهنگی موفق شد نظام سیاسی و فرهنگی اندلس را دگرگون کند. آن‌ها ارزش‌ها، روحیه ایستادگی، مقاومت، عزم و اراده مردم در برابر دشمن را تغییر دادند. نمونه‌های فراوانی در قرآن کریم از تمدن‌ها داریم که به دلیل فساد اخلاقی و فساد فرهنگی فرو ریختند.

تغییرات فرهنگی در دوره زمانی طولانی اتفاق می‌افتد. ارزش‌ها، اعتقادات اساسی، سیاسی و فرهنگی موجود به تدریج تضعیف می‌شود و به تدریج ارزش‌های جدید نهادینه می‌شود. وقتی جامعه دچار استحاله شد، به طور طبیعی اعتقادات مردم نسبت به نظام سیاسی کاهش پیدا می‌کند. وقتی اعتماد کاهش پیدا کرد، مقبولیت نظام کاهش پیدا می‌کند و زمینه‌های اعتراض به ناکارآمدی نظام‌ فراهم می‌شود.

آن بخش از جنگ نرم که به صورت اعتراض مدنی در کف خیابان ظهور و بروز پیدا می‌کند، ریشه در تهاجم فرهنگی دارد. تا زمانی که تهاجم فرهنگی به نتیجه نرسد، شاهد تغییرات در جامعه نمی‌شویم. جامعه‌ای که دارای ریشه‌های فرهنگی عمیق است و انسجام لازم را دارد و دارای آرمان و هویت است، هرگز با جنگ نرم فرو نمی‌ریزد. این رابطه، رابطه متقابل است. یعنی هر چه جامعه از قدرت فرهنگی والاتری برخوردار باشد؛ ارزش‌های عمیق‌تر و پایدارتر داشته باشد، مسئولان بتوانند این ارزش‌ها را در جامعه درونی کنند و تبدیل به ارزش‌های انقلابی پایدار کنند، در این صورت هرگز این جامعه با جنگ نرم فرو نمی‌ریزد.

نظام سیاسی که با تهاجم نظامی فرو بریزد عمق راهبردی ندارند

فرض کنیم که قدرت نظامی دشمن به نفع دشمن است. البته در ارتباط با نظام اسلامی چنین فرضی نیز درست نیست. فرض کنیم موازنه نظامی به نفع دشمن است و دشمن موفق می‌شود بخش‌هایی از نظام اسلامی را به تصرف درآورد. اما ملتی که باور، اعتقاد، عزم، اراده و روحیه ملی دارد و از جایگاه والای رهبری نیز برخوردار است، می‌تواند تمام سرزمین‌ها را پس بگیرد. نظام سیاسی که با یک تهاجم نظامی فرو می‌ریزد نظامی است که عمق راهبردی ندارد و در واقع قدرت نرم ندارد.

دیگر تجربه مدل انقلاب رنگی در ایران تکرار شدنی نیست

دشمن روش‌های مختلف را تجربه کرده است و در جنگ نظامی شکست خورده و در انقلاب رنگی هم با حضور خودجوش مردم در حماسه  ۹ دی دشمن شکست خورده است. دیگر تجربه مدل انقلاب رنگی در ایران تکرار شدنی نیست. سناریو و راهبرد انزوای سیاسی هم جواب نداد. دشمن از همه ظرفیت‌ها برای انزوای سیاسیجمهوری اسلامی ایران استفاده کرده است و نظام سیاسی ایران با بهترین مدیریت توانست اجلاس غیرمتعهدها را برگزار کند.

انزوای سیاسی ایران شکست خورد

در حال حاضر ایران ریاست کشور‌های غیر متعهد‌ها با ۱۲۰ عضو را بر عهده دارد و معنای آن این است که انزوای سیاسی ایران شکست خورده است. ایران اسلامی با عراق و افغانستان قبل از حمله امریکا متفاوت است که با  یک  اقدام نظامی فرو بریزد.

مردم در دفاع از اصل نظام حاضرند هرگونه هزینه‌ای بپردازند

الگو و تجربه‌های فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی درباره ایران هم جواب نمی‌دهد. نظام جمهوری اسلامی ایران از قدرت نرم والایی برخوردار است. رهبری جایگاه والایی دارد. نظام به گونه‌ای است که ظرفیت‌های بالایی در درون خود دارد و مردم در دفاع از اصل نظام و ارزش‌های اصیل نظام هرگونه هزینه‌ای حاضرند  بپردازند.

ممکن است مردم از برخی ناکارآمدی‌های داخلی آسیب ببینند ولی کاملا این ناکارآمدی را از نظام تفکیک می‌کنند. مردم نقدهایی از بخش‌های مختلف کشور در حوزه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارند و حرف‌های مردم در بسیاری از موارد به‌جا است، اما مردم با سیاست‌های نظام و ارزش‌های پایدار و ارکان نظام موافقند. تجربه نشان داده است که در صورت تهاجم به ارکان نظام حاضرند به دفاع بپردازند.

بنابراین مطابق برآورد غربی‌ها در شرایط کنونی «نه امکان فروپاشی از درون جمهوری اسلامی وجود دارد و نه تهاجم نظامی علیه کشور ممکن است» و به همین خاطر دشمن به فکر مهار ایران رسیده است.

الگو و مدل انقلاب اسلامی قدرت غرب را کاهش داده است

دشمن به این نتیجه رسیده است که ایران در سطح منطقه الگو شده و مدل انقلاب اسلامی قدرت غرب را کاهش داده است و موازانه به نفع نظام اسلامی کاهش پیدا کرده است.

رویکرد دشمن «بازدارندگی» است. این گزینه‌ای است که مراکز تصمیم‌ساز و کانون‌های تفکر آمریکایی به مراکز تصمیم‌گیر آمریکایی پیشنهاد کرده‌اند. هدف این است از این طریق قدرت ایران را کاهش دهند و ایران را به انزوای سیاسی بکشانند. تمرکز در این رویکرد، جنگ نرم است؛ منتها عناصر جنگ نرم متعدد است. عناصر این راهبرد مهار «جنگ کم‌شدت» است. بازدارندگی عناصر متفاوتی دارد؛ از جمله اقدامات امنیتی، تهدید و ارعاب نظامی.

ترور دانشمندان هسته‌ای در کدام دسته قرار می‌گیرد؟

اقدامات امنیتی؛

غربی‌ها با کشوری مواجه هستند که آن کشور اهل سازش نیست، از آرمان‌ها و اهدافش کوتاه نمی‌آید. روی سیاست‌ها و جهت‌گیری‌ کلی نظام ایستاده‌ است، از یک طرف قدرت اجتماعی و ساختاری لازم را برای مقابله با چالش‌های مختلف را دارد و از طرف دیگر امکان براندازی داخلی جمهوری اسلامی نیز وجود ندارد، بنابراین بهترین گزینه «گزینه مهار» است.

منظور غرب از مهار این است که تلاش کند قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران نسبت به آنچه که هست، افزایش پیدا نکند. همچنین غرب کوشش می‌کند قدرت غرب به خاطر افزایش قدرت جمهوری اسلامی ایران، کاهش پیدا نکند و با توجه به این استراتژی است که نظام جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته می‌شود.

گزینه فروپاشی از درون جمهوری اسلامی کلاً منتفی است

بنابراین گزینه «فروپاشی» کلاً منتفی است. دشمن به «بازدارندگی از طریق جنگ نرم هوشمند» رسیده است. جنگ نرم هوشمند، مؤلفه‌اش فقط تهاجم فرهنگی نیست بلکه در جنگ نرم هوشمند، دشمن از همه ابعاد جنگ نرم بهره می‌گیرد.

شما نشانه‌هایی می‌بینید مبنی بر این که غرب رویکرد انزوای سیاسی و فرهنگی ایران را به عنوان تهاجم فرهنگی برگزیده است. در بخش‌های دیگر اقتصادی، دفاعی و امنیتی نیز شاهد این تهاجم هستیم و غرب سعی دارد از اقدام نظامی برای منفعل کردن جامعه ایران بهره بگیرد.

غرب به این نتیجه رسیده است که ایران توانسته قدرت نفوذ منطقه‌ای خود را افزایش بدهد و به توان بازدارندگی در مقابل آمریکا برسد.

غربی‌ها تلاش می‌کنند مسئولان نظام را در محاسبات به اشتباه بیاندازند. رهبری نیز فرمودند: به اشتباه محاسباتی انداختن مسئولان در توان دشمن است. یعنی اینکه دشمن در پی این است که تهدید به اقدام نظامی علیه ایران را معتبر کند.

غرب با جنگ نرم و جنگ روانی، مسئولان نظام را به این باور می‌رساند که در اقدام خود جدی است و خواست غرب این است که مسئولان نظامی ما تهدیدها را جدی بگیرند و توان دشمن را بیش از آنچه که هست، برآورد کنند.

«اشتباه محاسباتی» زمانی اتفاق می‌افتد که ما توان دشمن را بیش از آنچه که هست، برآورد کنیم و توان خود را نادیده بگیریم و ضعف و شکست‌های دشمن را نبینیم؛ نتیجه آن روی برآوردهای ما و توان ذهنی ما تاثیر می‌گذارد.

کتاب «اصول و مبانی جنگ نرم» چه خلائی را در حوزه جنگ نرم پر می‌کند و به چه مباحثی پرداخته است؟

ـ برای نوشتن کتاب «اصول و مبانی جنگ نرم» با  دوره زمانی که بیش از ۲ سال  طول کشید، تقریباً تمام منابع  داخلی و خارجی که در حوزه جنگ و قدرت نرم، عملیات روانی و دیپلماسی عمومی موجود بود، بررسی شد. اسناد مختلفی که غربی‌ها در حوزه جنگ نرم تولید کرده بودند، رصد کردیم. با توجه به تیم‌های تحقیقی و پژوهشی که در اختیار داشتیم، بخشی از این اسناد را تحلیل محتوایی و محوریابی کردیم. تا آن زمان حدود ۱۰۰ اثر در حوزه جنگ نرم، بصیرت و فتنه ۸۸ توسط پژوهشگران و مولفان و صاحبان قلم و اثر منتشر شده بود عمدتا مورد ملاحظه و بررسی قرار دادیم و نهایتاً با استناد از منابع موجود و رهنمودهای مقام معظم رهبری در حوزه جنگ نرم این کتاب تحت عنوان «اصول و مبانی جنگ نرم» تالیف شد.

تحولات نظری در زمینه جنگ نرم در کتاب بررسی شد

این کتاب پنج فصل دارد. در هر فصل، پنج تا شش موضوع محوری با سر فصل‌های اصلی جنگ نرم، مورد بررسی قرار گرفته است. در این کتاب تلاش شده است مبانی نظری جنگ نرم، از جمله نسبت امنیت، تهدید و قدرت مورد بررسی قرار گیرد. از دیگر موضوعاتی که مورد بررسی قرار گرفت، تحولاتی است که در حوزه نظری اتفاق افتاده است. تحولات اخیری که در موضوع امنیت و تهدید وجود دارد که نهایتا این تحولات به رویکردهای نرم‌افزارانه رسیده‌اند.

رویکرد کشور در حوزه امنیت، قدرت و تهدید کلاً نرم‌افزارانه شده است. در فصل نخست کتاب تلاش شده است که این رویکردها مورد بررسی قرار گیرد تا نهایتا رویکرد تامین امنیت با استفاده از قدرت نرم در حوزه‌هایی مانند راهبرد جنگ نرم در ادبیات جدید و روابط بین‌المللی، سیاست، امنیت پژوهی، علوم سیاسی و رویکردهای فرهنگی در حوزه امنیت بررسی شود.

غرب در پی یکسان‌سازی

ارزش‌های جهانی است

همچنین در فصل نخست کتاب، به نسبت جهانی شدن و جنگ نرم پرداخته شد. توضیح داده شده است که غرب در نظریه جهانی‌سازی، در پی یکسان سازی ارزش‌ها، عقاید و اطلاعات و سبک زندگی مطابق ارزش‌های لیبرال دموکراسی است.

فصل دوم کتاب، به مقوله جنگ نرم پرداخته و با استفاده از تالیفات و تحقیقاتی که تا الان شده است، تعدادی از مهمترین تعاریف از جنگ نرم را برگزیدم. این تعاریف نقد و بررسی شد و با توجه به تعبیر و تعریفی که تاکنون  ارائه شده، نسبت آن تعریف با توجه به استدلال علمی و رابطه آن با بیست واژه دیگر توضیح داده شده است.

از جمله در فصل دوم، رابطه غرب با تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی، نافرمانی مدنی، انقلاب نرم، دیپلماسی عمومی و… بررسی شده است. همچنین تلاش شده است یکسری شاخص‌ها با ادبیات علمی، روان و کاربردی کاملا توضیح داده شود.

همچنین جایگاه و پیشینه جنگ نرم مورد بررسی قرار گرفت. در پشینه جنگ نرم دو دیدگاه و رویکرد وجود دارد؛ در دیدگاه نخست، جنگ نرم به عنوان پدیده تاریخی که از ابتدای زندگی اجتماعی بشر  وجود داشت، بررسی شد. در این نگاه تاریخی بررسی کردیم که گروه‌های مختلف اجتماعی برای پیشبرد اهداف خود با سایر گروه‌ها الزاماً از جنگ سخت استفاده نکرده‌اند.

جنگ نرم پدیده تاریخی است

بنابراین با توجه به این حقیقت تاریخی که جنگ نرم به عنوان پدیده تاریخی در طول تاریخ زندگی بشر جریان داشت، به عنوان راهبرد بررسی کردیم. در نگاه دوم، نظریه و ادبیات علمی جنگ نرم به مفهوم علمی، به عنوان راهبرد و مکانیسم مربوط به انقلاب اسلامی که در دو یا سه دهه اخیر به عنوان منبع قدرت در کل دنیا تولید شده است بررسی کردیم. فصل دوم کتاب کلا در حوزه شناخت و چرایی جنگ نرم است؛ چرایی جنگ نرم از چند منظر مورد بررسی قرار گرفت.به این پرسش بنیادین در این کتاب پاسخ  داده شد که چرا غرب به جنگ نرم رسید؟

در کتاب اسنادی ارائه شده است به دیدگاه‌ کانون‌های تفکر غربی در این کتاب اشاره شده است. محور بعدی چرایی جنگ نرم به صورت اختصاصی علیه جمهوری اسلامی ایران است. و بالاخره ناکارآمدی سایر راهبردها، برآورد درست از قدرت نظام جمهوری اسلامی، تجربه‌ غرب در انقلاب رنگی همچنین تجربه غرب از ناتوانی در فروپاشی از درون جمهوری اسلامی ایران، آن‌ها را به این نتیجه رسانده است که از این تجربه‌ها  بهره  بگیرند.

در فصل سوم کتاب، ابعاد جنگ نرم بررسی شد.جنگ نرم ابعاد مختلفی دارد و با توجه به شرایط انقلاب اسلامی و تجربه انقلاب ابعاد آن بررسی شد.

نهایتاً جنگ نرم در چهار بعد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تقسیم شد و مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه گروه‌های آماج جنگ نرم بررسی شدند.

در این کتاب گروه‌های آماج جنگ نرم را با مدل‌ها و روش‌های مختلفی بررسی کردیم. به لحاظ سطح جنگ نرم، جنگ نرم به کارگزاران و نخبگان تقسیم شدند. در این کتاب بررسی شد که چگونه عوامل جنگ نرم دشمن روی کارگزاران و نخبگان جنگ نرم تاثیر می‌گذارند. از جمله در فصل سوم کتاب بررسی شد چگونه جنگ نرم روی مردم تأثیر می‌گذارد.

در این کتاب هدف از جنگ نرم در چهار بعد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بررسی شد. اهداف جنگ نرم در گروه‌های مختلف آماج جنگ نرم را با مدل‌‌ها و ابعاد جنگ نرم بررسی کردیم.

همچنین بررسی کردیم هدف عاملان جنگ نرم دشمن در بخش نیروهای دفاعی و امنیتی چیست؟  با چه مکانیسم و سازوکاری قصد دارند در بخش دفاعی و امنیتی تأثیر بگذارند.

همچنین سعی شد جنگ نرم کالبد‌شناسی شود. ماهیت جنگ نرم را به صورت کاربردی مشخص کردیم. همچنین جنگ نرم، سخت و نیمه سخت در ۱۲ موضوع و یک سری شاخص‌ها تفکیک شد.

در این کتاب سعی شده است جنگ نرم، سخت، نیمه سخت را با توجه به ماهیت و ویژگی، در ۱۰ شاخص مورد بررسی قرار گیرد همچنین تطور تاریخی این سه جنگ مورد بررسی قرار گرفت.

مصادیق جنگ نرم، سخت و نیمه سخت به صورت تاریخی در این کتاب بررسی شد. در این کتاب مشخص شده است که ریشه‌های تاریخی مقابله با جنگ سخت، نرم و نیمه سخت چیست و به ذکر مصادیق آن پرداخته شد.

الگوهای برخورد غرب با نظام اسلامی، در ۶ سناریوی کلی بوده است

نهایتاً در فصل سوم کتاب، به چارچوبی در الگوها و روش‌های غرب در مقابله با جمهوری اسلامی ایران رسیدیم. ۶ مدل و سناریو را مورد بررسی قرار دادیم. معتقدم از ابتدای انقلاب اسلامی، الگوهای برخورد غرب با نظام اسلامی در شش الگو و سناریوی کلی بوده است.

این شش سناریو به این شرح است: نخست، سناریو و الگوی «تعامل و سازش»، دوم «مهار و بازدارندگی»، سوم «الگوی قدرت هوشمند»، چهارم «الگوی جنگ سخت» (تقابل و اقدام نظامی)، پنجم «قدرت سخت و نیمه سخت» (اقدامات امنیتی)، ششم، سناریو و الگوی «جنگ نرم» (اقدامات نرم‌افزارانه) است.

این مؤلفه‌ها را به عنوان مبنا، ابزار، روش مکانیسم و به لحاظ رویکردهای مختلفی که در غرب وجود دارد مورد توجه قرار دادیم برای مثال فرض کنید کسانی که باور دارند روش جنگ سخت می‌تواند موجب فروپاشی انقلاب اسلامی شود، مبانی استدلال آنان چیست؟ آثار و پیامدهای مقابله با جنگ سخت چیست؟ روش‌ها و شیوه‌هایی که احتمال می‌دادند نظام اسلامی با این جنگ سخت مقابله کند، چیست؟

طرفداران مقابله با جنگ سخت آمریکایی‌ها چه کسانی هستند؟ مخالفان چه کسانی هستند؟ موانع اقدام و الزامات اقدامات نظامی چیست؟ آیا غرب ظرفیت مقابله سخت با جمهوری اسلامی را دارد؟

الگوی غرب در مقابله با جمهوری اسلامی الگوی بازدارندگی و مهار است

در این کتاب، سرفصل سناریو و الگوی مقابله با جنگ سخت توضیح داده شده است. برخی از سرفصل‌ها در ذیل خود به چندین گزینه تقسیم می‌شود. الگوی غرب در مقابله با جمهوری اسلامی الگوی «مهار و بازدارندگی» است.

در فصل چهارم کتاب، به شیوه‌ها و ابزارهای جنگ نرم پرداخته شد. شیوه‌ها، ابزارها، مکانیسم‌ها و روش‌های بسیار متنوعی در جنگ نرم وجود دارد؛ به گونه‌ای که در افکار عمومی، جنگ نرم مترادف با ابزار‌های جنگ نرم شناخته شده است رسانه، فضای مجازی و فناوری ارتباطی را مساوی جنگ نرم گرفتند. در صورتی که این عوامل مکانیسم اعمال جنگ نرم هستند. همچنین این عوامل می‌توانند «ابزارهای تولید، ظرفیت قدرت و تامین امنیت» باشند.

در این کتاب دیدگاه‌های مختلف در مورد ابزارهای جنگ نرم عموما به اختصار آورده شده است و با استفاده از نظرات مختلف نهایتا ابزارها و شیوه‌های جنگ نرم را  در این کتاب دسته‌بندی و معرفی کردیم.

فصل پایانی کتاب به الزامات، اصول، قوانین و روش‌های مقابله اختصاص دارد. کتاب‌های‌ موجود که منتشر شده است کمتر به این الزامات پرداخته‌اند.

اصولی که به عنوان مقابله با جنگ نرم معرفی کردم، با استفاده از تجارب کسی که بیش از ۳۰ سال تجربه مدیریت فرهنگی و نزدیک ۸ سال درگیر مسائل عملیات روانی و یک دهه جنگ نرم بوده، کاملا قابل استناد و تألیفی است.

اصول و قواعد جنگ را در کشورهای مختلف بررسی کردم. جدول مختلف از این اصول و قواعد طراحی کردم و همه کشورها فهرستی از اصول و قواعد جنگ دارند. این اصول و قواعد عمدتاً در حوزه جنگ سخت نوشته شده است.

تفاوت جنگ نرم و سخت

اگر هدف جنگ نرم تحمیل اراده و حداکثر براندازی است، تفاوت جنگ نرم و سخت در ابزار و روش است. من از ادبیات نظامی استناد کردم که معتقدم مقام معظم رهبری از آن برای تحرک بخشی در جامعه استفاده می‌کند که برای برانگیختن نخبگان جامعه بسیار کاراست.این نوع ادبیات امکان  تحرک‌بخشی فراهم می‌کند و روحیه و امید را برای مقابله بالا می‌برد جامعه را. از این ادبیات حماسی و رزمی بهره گرفتیم. فقط ابزار، روش و تکتیک‌ها فرق می‌کند. مکانیسم این جنگ در دوره‌های مختلف متفاوت است. به عنوان مدیر گروه‌ بررسی کتاب‌های جنگ نرم در جشنواره مقاومت، تمام کتاب‌هایی را که در حوزه جنگ نرم، بصیرت و عملیات روانی منتشر شده بود، بررسی کردم که حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ کتاب در کشور درباره این موضوع نوشته شده است.

بحث بعدی در این کتاب راهبردها و روش‌هاست. حدود ۱۰ تا ۱۲ محور را بررسی و تاکید کردم «در مقابله با جنگ نرم باید ترکیبی از اقدامات پیش‌دستانه، پیشگیرانه و بازدارانه تمهید شود.» باید قدرت کشور را در حوزه بازدارندگی افزایش داده و همچنین «قدرت دشمن را با بهره‌گیری از جنگ نرم به چالش بکشیم.» رمز موفقیت کشور در جنگ نرم و دفاع مقدس هشت ساله  نیز همین است.

موازنه قدرت به نفع دشمن، ابتکار عمل در دست کشور

تاکنون موازنه قدرت در همه مؤلفه‌ها و ابزار قدرت مانند تجهیزات، قدرت مادی و ابزار نظامی، سیاسی، رسانه‌ای و اقتصادی به نفع دشمن بوده است.اما ابتکار عمل و خلاقیت در دست کشور بوده است.

در جنگ نرم منبع اصلی قدرت کشور به طور قطع بیشتر از دشمن است. اسلام پیامش مبتنی بر فطرت‌هاست. انقلاب اسلامی، الگویی است که قابلیت و ظرفیت الهام بخشی دارد.

جمهوری اسلامی ایران تجربه موفق بیش از سه دهه مقابله با جنگ نرم  را دارد. در این الگو از روش‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی که در انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقابله با فتنه‌های مختلف سیاسی وجود دارد، بهره گرفتیم.

همچنین در این کتاب به تفصیل روی این روش‌ها صحبت شده است و نکات و ملاحظات اساسی که در طرح‌ریزی و برآورد مقابله در حوزه تخصصی جنگ نرم باید توجه شود، تأکید شده است.

منبع :خبرگزاری فارس برگرفته از سایت پژواک

ابعاد جنگ نرم از منظر قرآن

يكي از شيوه هاي جنگي، جنگ نرم است كه جنگ رواني شاخه اي از آن به شمار مي آيد. در جنگ نرم، به جاي ابزارهاي جنگي متعارف چون توپ و تانك، از ابزارهاي فرهنگي تاثيرگذار بر فكر وانديشه و عواطف و احساسات انساني بهره گرفته مي شود. با نگاهي به جريان شناسي جنگ نرم مي توان گفت كه اين شيوه جنگي، از ديرباز مورد استفاده قرار گرفته و همواره از سوي انسان ها در جنگ ها به عنوان يك ساز و كار موثر مورد توجه بوده است. تنها تفاوتي كه مي توان در ميان جنگ هاي نرم در دوران گذشته و عصر معاصر يافت، تفاوت در ابزارها و روشهاي آن است و اصولا بهره گيري از هر نوع ابزاري در جنگ نرم بر اين پايه و محور قرار مي گيرد كه بر انديشه و احساسات مخاطب تاثيرگذاشته و او را مرعوب خود سازد و بي آن كه واكنشي از خود نشان دهد، تسليم دشمن شده و يا در مسير خواسته هاي او گام بردارد. براساس اين فرضيه مي توان به سراغ آموزه هاي قرآني رفت و تحليل قرآن را از جنگ نرم و مسايل و مباحث مربوط به آن را استخراج كرد. نويسنده در اين مطلب با توجه به چنين پيش فرضي به سراغ آيات قرآني رفته تا نگرش قرآن را در اين موضوع ارائه دهد. با هم اين مطلب را از نظر مي گذرانيم.

جنگ نرم و حدود و مرزهاي آن

دشمن در جنگ نرم تلاش دارد با استفاده از ابزارهاي فرهنگي و ارتباطاتي پيشرفته و با شايعه و دروغ پراكني و استفاده از برخي بهانه ها، ميان آحادمردم ترديد، بدبيني، و اختلاف ايجاد كند. (رهبر معظم انقلاب) آموزه هاي قرآني به جنگ نرم در حوزه دشمن شناسي و مقابله با دشمن، توجه داشته است. آيات بسياري به اين مسئله از دو زاويه ديد مختلف نگريسته است. به اين معنا كه اگر دشمن برخي از سازوكارهاي جنگ رواني را در جنگ نرم به كار مي گيرد، جامعه اسلامي نيز در دفاع و مقابله با دشمن مي بايست از همه امكانات بهره گيرد و در جنگ نرم، به حكم مقابله به مثل «فمن اعتدي عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدي عليكم و اتقواالله و اعلموا ان الله مع المتقين» عمل نمايد. (بقره، آيه 194) البته در اين آيه و آيات ديگر بر اين مهم توجه و تاكيد شده است كه مومنان به حكم تقواي الهي، از هرگونه رفتارهاي ضد اخلاقي و عقلاني كه هنجارها و ارزش هاي اساسي بشريت را تضعيف مي كند و يا از ميان برمي دارد بايد پرهيز كنند. بنابراين خطوط قرمزها و محدوديت هايي را براي اين مقابله به مثل در همه حوزه ها از جمله جنگ نرم معين كرده است كه مومنان نمي توانند از آن مرزها گذر كنند و همانند دشمنان خدا و دين، عمل نمايند؛ به عنوان نمونه قتل و غارت بي گناهان و زنان و كودكان در فرهنگ ضدبشري دشمنان اسلام صورت مي گيرد ولي مومنان مجاز نيستند اين گونه رفتار كنند. در جنگ نرم نيز دشمنان به شيوه هاي زشت و ناپاكي رو مي آورند كه حريم هاي انساني و نيز قداست و كرامت بشري را مي شكند و به تهمت و افتراهاي ناموسي و همانند آن رو مي آورند، در حالي كه مومنان براساس آموزه هاي اسلامي و محوريت تقواي عقلاني و عقلايي و شرعي نمي تواند در جنگ نرم از آن ها بهره گيرند.

روش شناسي و رفتارشناسي دشمنان

خداوند در تحليل روش شناسي و رفتارشناسي دشمنان اسلام و توحيد، به اين نكته توجه مي دهد كه دشمنان اسلام، به سبب همدلي و مشابهت و همانندي در فكر و انديشه، يكسان و همانند هم عمل مي كنند (بقره آيه 118) از اين رو بخش زيادي از آيات قرآني به گزارش هاي تاريخي از رفتارهاي دشمنان و تحليل علل، عوامل، اهداف و مانند آن اختصاص يافته است؛ زيرا با تحليل آن امور به آساني مي توان رفتارهاي دشمنان عصر حاضر را تحليل و ارزيابي كرد و توصيه هاي مناسب براي مقابله و مواجهه با آن ارائه داد. دشمنان اسلام و توحيد هرچند كه از نظر ظاهري و نژادي و قوميت ها متفاوت هستند، ولي همگي آنان از عنصر مشترك انسانيت سود مي برند كه مي تواند رفتارها و شيوه هاي آنان را يكسان نمايد. همين تشابه قلوب كه در آيه مطرح شده است، به ما اين امكان را مي دهد تا بتوانيم از پيش، رفتارهاي آنان را پيش بيني كنيم و براساس آن، سازوكارهاي مقابله را فراهم آوريم و اجازه ندهيم تا دشمن به اهداف پست و پليد خود دست يابد.

ابزارهاي جنگ نرم

تنها اختلافي كه ميان جنگ هاي نرم در گذشته و حال مي توان يافت، تفاوت در ابزارهاي و روشهايي است كه از سوي دشمنان مورد بهره برداري قرار مي گيرد؛ زيرا انسان ها هر روزي به ابزارهاي جديدي دست مي يابند كه در گذشته غيرقابل دسترسي بود. فرهنگ و تمدن بشري همان گونه كه به سوي كمال پيش مي رود در ابزارها نيز كمال مي يابد و نواقص و كمبودهاي آن جبران مي شود. دشمنان توحيد و عدالت و اسلام نيز در مقابل، هر روز بيش از گذشته تلاش مي كنند تا با استفاده از ابزارهاي نوين، سد راه اهداف كمالي و عدالت خواهانه توده هاي مردم به ويژه مسلمانان و مومنان شوند. در گذشته ابزارهاي جنگ نرم در داستان سرايي و شعر و مانند آن خلاصه مي شد. اشعار هجوآميز به ويژه در ميدان هاي جنگي به عنوان رجز خوانده مي شد تا روحيه مخاطبان را تضعيف كرده و شرايط روحي مبارزان را تغيير دهد. رجز و شعر دو كاركرد متضاد نسبت به دوست و دشمن داشت. اشعار به دوستان انگيزه مبارزه مي بخشيد و روحيه دشمنان را تضعيف مي كرد. داستان سرايي و افسانه سازي از شخصيت هاي پهلواني از ديگر ابزارهايي بود كه در جنگ نرم ميان تمدن ها و اقوام و ملل بسيار مورد بهره برداري بوده است. اقوام از طريق افسانه ها و اسطوره سازي، نه تنها موقعيت خويش را فراتر از اقوام موجود تثبيت مي كردند و به مردم و ملت خويش انگيزه مي بخشيدند، بلكه اقوام و ملل ديگر را تحقير كرده و به سخريه مي گرفتند تا جايي كه شخص از انتساب به قوم و قبيله اي شرم مي داشت. يكي از مهم ترين اتهاماتي كه همواره به پيامبران از سوي دشمنان ايشان زده مي شد، عنوان شاعري بود. اين اتهام از آن رو زده مي شد كه آموزه هاي آنان را در حد سخناني براي تحريك عواطف و احساسات پايين آورند و به مردم بقبولانند كه آموزه هاي آنان بيرون از دايره عقلانيت مي باشد و نمي تواند عامل خوشبختي و سعادت ايشان و دستور درست زندگاني بشر باشد. دشمنان براي تحقير و تمسخر پيامبران، خود از ابزار شعر بهره مي بردند و اين اشعار را به گونه اي مي سرودندكه مخاطبان از انتساب خود به پيامبران و عنوان پيرو بودن شرم كنند (صافات آيه 36، طور آيه 30، انبياء آيه 5 و حاقه آيه 41) افسانه سرايي از ديگر روش هايي بود كه دشمنان براي مقابله با پيامبران در جنگ نرم از آن استفاده بسيار مي كردند كه آياتي چون آيه 25 سوره انعام و 31 سوره انفال و آيه 24 سوره نحل و 83 سوره مأمنون و 5 سوره فرقان و آياتي ديگر بر آن دلالت مي كند. در جهان امروز، ابزارهايي كه براي جنگ نرم مورد استفاده قرار مي گيرد از تنوع و تعدد بسياري برخوردار است. روزنامه ها، تلفن هاي همراه، ماهواره ها، رسانه هاي همگاني و اينترنت و شبكه جهاني آن، در كنار ابزارهاي ديگر، مهم ترين ابزارهاي جنگ نرم است كه در بسياري از كشورها و ملت ها تأثيرات مخرب خود را گذاشته و زمينه را براي تسلط جهانخواران و دشمنان مردم فراهم آورده است.

روش هاي جنگ نرم

در جنگ نرم در طول تاريخ از روش هاي همانندي استفاده شده است. از اين رو مي توان گفت بيشتر روش هايي كه در گذشته مورد استفاده بوده، هنوز به همان قوت و شدت مورد استفاده دشمنان قرار مي گيرد. در تمامي اين روش ها تلاش بر آن است تا با بهره گيري از روان شناسي، عواطف و احساسات مخاطب تحت تأثير قرار گيرد و با تغيير در آن ها، انديشه ها و افكار شخص را نيز تغيير داده و بر وي چيره شوند. مي دانيم كه انسان مجموعه اي از بينش ها و نگرش هاست. نگرش ها، ارتباط تنگاتنگي با سه مألفه شناخت، عواطف و احساسات و رفتار دارد. از آن جايي كه نمي توان در انسان ميان اين سه مألفه جدايي مطلق افكند، تغيير و دگرگوني در هر يك از آن ها مي تواند در دو چيز ديگر نيز تغيير ايجاد كند. بسيار ديده شده است كه شخص از نظر شناخت نسبت به موضوعي در مقام اطمينان و علم عرفي است و يا حتي در مقام قطعيت نشسته است ولي از آن جايي كه عواطف و احساسات وي تحت تأثير قرار گرفته و تغيير يافته، برخلاف شناخت قطعي و يا علم عادي خود عمل مي كند. اين كه در برخي از روايات درباره جوانان به عنوان جاهلان در مقابل عاقلان سخن به ميان آمده و ايشان را عاقل نمي شمارد و يا همين نسبت را درباره زنان نيز اطلاق مي كند، از آن روست كه اصولاً جوانان و زنان بيش از آن كه از شناخت عقلاني و داده هاي آن متأثر باشند، متأثر از عواطف و احساسات هستند و آن چه رفتار و كردار آنان را مديريت و كنترل مي كند، عواطف و احساسات ايشان است. البته اين مسأله خاص اين دو گروه نيست بلكه همه انسان ها در چنين شرايطي قرار مي گيرند. حتي در گزارش هاي قرآني اين معنا مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است كه برخي از خواص نيز كه در مقام بصيرت نشسته اند، ممكن است تحت تأثير عواطف و احساسات خود عمل كنند و آن چه از حقايق را كه به دانش خدادادي و نوري كسب كرده اند، ناديده بگيرند و برخلاف آن رفتار نمايند. در قرآن اين تغييرپذيري و متأثر شدن، درباره بلعم باعورا و سامري گزارش شده است. مهم ترين روش هايي كه در طول تاريخ جنگ نرم و جنگ رواني گزارش شده است، مجموعه اي از روش ها چون روش افك و افتراء، روش شخصيت سازي، روش تخريب شخصيت، روش شايعه سازي، روش افتراء، روش تهديد، روش تحريم و مانند آن است. در روش افك و افتراء، دشمنان تلاش مي كنند تا جايگاه رهبران و مسئولان هر جامعه و نظامي را از مقام كاريزماتيك، شخصيت هاي كامل و سالم و الگوهاي مهم ديگران پايين آورده و تنزل دهند. آنان مي كوشند با افك و افترا، هاله نورانيتي كه از شخصيت سالم و كامل ايشان در نزد پيروان و ملت پديد آمده، از ميان بردارند و آنان را حتي از سطح شخصيتي توده مردم نيز فروتر و پايين تر بكشند. از اينرو ترور شخصيت به عنوان مهم ترين روش در جنگ نرم مورد توجه و تأكيد قرار مي گيرد. در اين روش، تلاش مي شود تا نخست خود شخص، ترور شخصيت شود و از جايگاه و مقام و منزلت خويش به زير كشيده شود. هر آن چه كه براي ملت و پيروان آن شخص، به عنوان ارزش و الگوي براي ديگران تلقي مي شود، با انواع تهمت و بهتان تخريب مي شود. در طول تاريخ اين گونه رفتارها از سوي دشمنان درباره پيامبران بسيار به كار رفته گزارش شده است. اتهام دزدي و بهره گيري از قدرت و ثروت براي مقاصد شخصي، بهره كشي از ديگران براي مقاصد پست دنيوي و هواهاي نفساني از جمله اين امور است كه همواره از سوي دشمنان استفاده شده است. در مرحله دوم، اگر ترور شخصيت رهبران، شدني نشد به سراغ خانواده و بستگان نزديك وي مي روند كه ازجمله معروف ترين اين وقايع مي توان به ترور شخصيت پيامبر گرامي (ص) از طريق افك و بهتان به همسر وي اشاره كرد كه در آيه 11 سوره نور گزارشي از آن آمده است. در داستان عيسي (ع) دشمنان يهودي آن حضرت (ع) چون نتوانستند آن حضرت را بي شخصيت كنند، با بهره گيري از افك و بهتان، كوشيدند تا دامن پاك دوشيزه اي چون حضرت مريم (س) را بيالايند و شخصيت كاريز ماتيك آن بزرگوار را هدف گيرند. (مريم آيه 82)

شخصيت سازي

از ديگر روش هاي جنگ نرم مي توان به شخصيت سازي اشاره كرد. دشمنان مي كوشند تا رقيباني از درون همان جامعه براي شخصيت هاي اصلي و رهبران جامعه ايجاد كنند. در اين كار با گزينش كساني كه قابليت هايي را در اختيار دارند، با روش جايگزين سازي مي كوشند تا جا به جايي در سطوح رهبري را فراهم آورند و با كم ترين هزينه، بيش ترين سود را ببرند. در داستان حضرت موسي (ع) فرعون كوشيد تا نخست با ساحران (اعراف آيات 115 تا 117 و نيز شعراء آيات 43 تا 45 و آيات ديگر) و سپس با بلعم باعورا (اعراف آيه 176) به اهداف خود برسد و جايگزيني براي آن حضرت (ع) بسازد كه از نظر او همتراز شخصيتي موسي (ع) بودند. در زمان پيامبر (ص) نيز با معرفي دو نفر به عنوان همتراز ايشان تلاش شد با شخصيت سازي ديگران، جايگزيني براي آن حضرت معرفي كنند و قدرت را با انتقال به آنان مديريت و مهار كنند. (زخرف آيه 31) در جهان معاصر نيز با اهداي جوايز بين المللي چون صلح نوبل و حقوق بشر و شخصيت سازي از طريق رسانه ها، همانند سازي و شخصيت سازي براي رهبران صورت مي گيرد.

روش ارتداد

از روش هاي جنگ رواني، بازي با ارزش هاي جامعه با ايمان و ارتداد نسبت به آن است. برخي از دشمنان از كافران و منافقان، با بهره گيري از اين شيوه مي كوشند تا ترديد و دودلي را در جامعه بيفكنند. از اين رو گاه با ابزار ايمان و همدلي و همراهي ظاهري با مسئولان و مردم، و سپس اظهار كفر وبي ايماني نسبت به آن مي كوشند تا مردم را دچار ترديد نسبت به آموزه ها و ارزش ها و باورهاي خود كنند. همراهي با شخصيت هاي اجتماعي و رهبران و تاييد مواضع آنان و سپس مخالفت با آنان، بسياري از سست ايمان ها و بيماردلان را به ترديد مي افكند و زمينه اختلاف و تفرقه را فراهم مي آورد. قرآن گزارش مي كند كه در دوره پيامبر (ص) دشمنان از اين روش بسيار سود مي بردند. (نساء آيات 137 و 138) بازي با ايمان از طريق ارتداد از مهم ترين روش هايي است كه دشمنان براي تخريب روحيه مومنان از آن بهره مي گيرند. درجهان امروز نيز اين شيوه بارها از طريق دشمنان مورد استفاده قرار گرفته است. دشمنان حتي كوشيدند تا براي تاثيرگذاري بيش تر، مدت زماني را در ظاهر ايماني به سر برند و سپس با نفوذ در لايه هاي اجتماعي و وجيه المله شدن، توانستند با بازگشت و ارتداد خود ضربه هاي استواري به ايمان اشخاص سست ايمان بزنند.

شايعه سازي

روش شايعه سازي و شايعه پراكني از ديگر روش هايي است كه در جنگ نرم به شدت مورد توجه و كاربرد است. اين روش حتي در ميدان جنگ براي كاهش روحيه سربازان به كار مي رود. در جنگ احد دشمنان با شايعه كشته شدن پيامبر (ص) تلاش كردند تا موجب اختلاف و فرار و از هم پاشيدگي ارتش اسلام شوند. در قرآن گزارش هاي بسياري درباره شايعه و نقش آن در تضعيف روحيه و حتي شكست ارتش ها بيان شده كه مي توان به آيه  83سوره نساء 60 سوره احزاب و 174 و 175 سوره آل عمران اشاره كرد. در اين آيات از نقش تخريبي شايعه و آثار آن در شكست ارتش ها سخن گفته شده و از مومنان خواسته شده تا در دام شايعه سازي دشمن قرار نگرفته و به عنوان عامل دشمن به شايعه پراكني اقدام نكنند و در حقيقت آب به آسياب دشمن نريزند. روش تهديد و تحريم از ديگر روش هايي است كه در جنگ نرم بسيار مورد توجه است. يكي از روش هايي كه قرآن به مومنان پيشنهاد مي دهد، بهره گيري از روش تهديد از طريق ترساندن و ارعاب است. فراهم آوري تمام قدرت هاي نظامي و غيرنظامي از نظر عده و عده مي تواند موجب ترس وهراس دشمن شود و امكان هرگونه واكنش و عكس العمل درستي را از آنان سلب كنند. (انفال آيه 60)

مخاطبان جنگ نرم

مخاطبان جنگ هاي نرم گروه هاي مختلف جامعه هستند ولي بيش ترين تاثير را در ميان افراد و اقشار جامعه، گروه هايي چون سست ايمان ها، دو چهرگان، خواص مغرور، بيماردلان و مانند ايشان مي پذيرند. از اين رو خداوند از مومنان مي خواهد تا با تقويت توحيد خويش، ربوبيت خداوندي را در همه چيز احساس كنند و دلگرم به حضور و قدرت الهي در هر كاري باشند.

هدف از جنگ نرم

ترديد در شيوه زندگي و نظام سياسي، ايجاد بدبيني نسبت به مسئولان، ايجاد اختلاف و تفرقه براي تسلط بر جامعه و منابع آن از جمله اهداف جنگ نرم مي باشد. در اين روش دشمن به سادگي و آساني بي آن كه حتي هزينه هاي سنگين نظامي و جاني و مالي را تحمل كند، با بهره گيري از احساسات و عواطف جامعه مي كوشد تا مقاصد شوم خود را تحقق بخشد.

قرآن و ضرورت آمادگي دائمي براي جنگ نرم و سخت

حفاظت از منافع مادي و معنوي فرد و اجتماع در آموزه هاي دستوري قرآن مورد توجه بوده و بر آن تاكيد شده است. از آن ميان مي توان به آموزه هاي دستوري قرآن به جنگ هاي رواني و ترساندن دشمن از هرگونه تحركات مخرب و ايجاد تنش در جامعه اشاره كرد. بسياري از آيات قرآن كه به شكل انذار وارد شده است نوعي جنگ رواني را مدنظر دارد. چنان كه گفته شد در آيه 60 سوره انفال، قرآن به مسئله جنگ رواني اشاره داشته و مي فرمايد: ترهبون به عدوالله و عدوكم؛ تا دشمنان خدا و خودتان را بترسانيد. در حقيقت قرآن آمادگي نظامي را كه به دو شكل شمار كمي نظاميان آموزش ديده و آماده و تهيه تجهيزات نظامي پيشرفته صورت مي گيرد، به عنوان عوامل موثر در حوزه جنگ رواني مورد ارزيابي و تحليل قرار مي دهد و به نقش بازدارنده آن اشاره مي كند. روشن است كه آمادگي در همه جهات مي تواند دشمنان را از تجاوز به مرزهاي جغرافيايي و معنوي مسلمانان باز دارد. در آيات قرآن با تاكيد بر جنگ رواني اين مسئله نمايانده مي شود كه انسان ها به طور طبيعي گرايش به روحيه تجاوزگري دارند و براي خاموش كردن و از ميان بردن بسترهاي مناسب آن بايد همه امكانات پيشرفته و سلاح هاي بازدارنده فراهم آيد. هدف از تهيه نفرات و تجهيزات آن است كه به دشمن هشدار داده شود كه هرگونه جنگ و دامن زدن به آن نه تنها براي او منافع اقتصادي و يا معنوي نخواهد داشت بلكه منافع مهم تري از دست خواهد داد. در حقيقت قرآن بيان مي كند كه آمادگي نظامي مسلمانان نه براي تهاجم و تجاوز بلكه براي دفاع از منافع امت است به گونه اي كه رويارو نشدن دشمنان با چنين مسلمانان آماده اي به نفع دشمنان خواهد بود. آمادگي نظامي به گونه اي بايد باشد كه هم دشمنان ظاهر و آشكار از هرگونه تجاوز و جنگي پرهيز كنند و هم دشمنان پنهان و منافقان، هوس حمله و تجاوز به حقوق مسلمانان واقعي و همكاري با دشمنان را نكنند؛زيرا منافقان هرگاه مسلمانان را از نظر دفاعي و آمادگي، ناتوان ببينند هوس همكاري با دشمنان را در سر مي پرورانند، ولي آمادگي مسلمانان، منافقان را وا مي دارد تا براي منافع زودگذر خود هم شده از همكاري با دشمنان پرهيز كنند. بنابراين هدف از آمادگي هميشگي، جلوگيري از تجاوز و حمله دشمنان شناخته شده و ناشناخته به حريم امت و جامعه اسلامي است.

ابعاد آمادگي نظامي و جنگ رواني

يكي از مهم ترين ابزارهاي بازدارنده از هرگونه تجاوز دشمنان، جنگ رواني است كه با كم ترين هزينه بيشترين بهره و منافع به دست مي آيد. آيات قرآني در همه مواردي كه با دشمنان مشرك و منافق و كافر سخن مي گويد از حربه جنگ رواني بهره مي برد. در آخر اين آيات ما با كلمات تند و انذار و هشدارهاي سختي مواجه مي شويم كه روحيه دشمن را خرد مي كند. خداوند پس از بيان هر مطلبي كه درباره دشمنان اسلام است آنان را به عذاب سخت، بدبختي، بدفرجامي و آتش دوزخ و مانند آن مژده مي دهد و بيان مي كند كه رفتار دشمنان نه تنها براي آنان نفعي نخواهد داشت بلكه موجبات بدبختي آنان را فراهم مي آورد. تخطئه و درهم شكستن روحيه آنان، از اهداف اين جنگ رواني است. دشمن پيش از آن كه واقعا با عذاب آخرتي مواجه شود، از هجوم بي وقفه آيات كوبنده، نابود و سست مي گردد و روحيه تهاجمي و هدفمند خود را از دست مي دهد. دشمن در مي يابد كه به جاي آن كه منفعتي از حمله به دست آورد، همه چيزش را از دست داده است. توهم و تخيل از دست دادن، وي را به كنجي مي كشد و توان حركت و تهاجم را از او سلب مي كند. خرد كردن روحيه دشمن و ايجاد جنگ رواني، اصل راهبردي بسياري از آيات قرآن است.

اصل هراس انگيزي و بازدارندگي

براي رسيدن به اين هدف، قرآن به مسلمانان شيوه هاي ديگري مي آموزد تا به كمك آن جنگ رواني را تشديد كنند و با متزلزل كردن روحيه دشمن، هرگونه تحرك تنش آفرين و خشونت باري را از آنان سلب نمايد. از آن ميان مي توان به ساخت هرگونه ابزار و ادوات جنگي و غيرجنگي كه نقش دفاعي و بازدارندگي را دارند، اشاره كرد. در آيات قرآن به ويژه در آيه 60 سوره انفال به اصول كلي توجه شده و تنها براي بيان نمونه عصري، از برخي از مصاديق نام برده شده است. اصل كلي كه قرآن به صورت آموزه اي دستوري به مسلمانان آموزش مي دهد، فراهم آوري توان و نيرو است. توان شامل هرگونه ابزار و آلات بازدارنده و يا هجومي و يا دفاعي است. ازاين رو تنها به سلاح اشاره نشده است. تهيه هر چيزي كه قدرت امت و دولت اسلامي را افزايش مي دهد امري لازم و ضروري است و باتوجه به شرايط مكاني و زماني تغيير مي كند. ممكن است چيزي در زماني ابزار جنگي مناسبي باشد ولي در عصر ديگري نه تنها مفيد نباشد بلكه زيانبار به قدرت اسلام و مومنان باشد. در زمانه ما رسانه ها به عنوان يكي از ابزارهاي جنگي قوي مطرح هستند، بنابراين بر امت است كه از اين توان نيز برخوردار گردند. چنان كه فراهم آوري نفرات و نيروي انساني زبده و كارآمد امري است كه هرگز نبايد آن را دست كم گرفت. در زماني نيروي زبده كسي است كه سوار بر اسب، تيراندازي مي كند و در زماني ديگر كسي است كه در پس شبكه جهاني اينترنت و يا حوزه خبري و رسانه ها به جنگ رواني مي پردازد. فراهم آوري و آموزش نيروي زبده به معناي آن است كه در همه زمينه ها (توان و نيرو) از آمادگي لازم و بازدارنده برخوردار باشيم. در همه اين ابزارها و نيروها آن چه مهم و اساسي است اصل هراس انگيزي و ايجاد بازدارندگي است. (نگاه كنيد: مجمع البيان، ج 3 ص 112 و نيز جامع البيان مجلد 4 جلد 4 ص 227) آگاهي از نقاط ضعف و قوت دشمن يا امور دفاعي، جزيي از اين آمادگي است كه مفسران در بيان اين آيه آورده اند. آيات ديگري از قرآن بر اين جنبه از آمادگي دفاعي تاكيد دارند كه از آن ميان مي توان به آيه49 سوره نساء اشاره كرد؛ زيرا از لوازم مصونيت يافتن از دشمن، شناخت دقيق موقعيت جغرافيايي و توان و قوت و قدرت دشمن است. چنانكه شناخت نقاط ضعف و اختلاف فكري و يا روشي نيزاز ابزارهاي مهم است كه در ايجاد قوه بازدارندگي نقش مهمي را ايفا مي كند. رزمايش هاي مختلف در حوزه هاي موثر و كاربردي، از ديگر ابزارهاي جنگ رواني است. افزون بر اين كه در اين رزمايش ها، نيروهاي نظامي با توان و امكانات خود به صورت علمي آشنا مي شوند و مهارت آنان افزايش مي يابد، تاثير مهمي در روحيه دشمن نيز به جا مي گذارد. نمايش قدرت و توان نظامي به معناي ايجاد رعب و هراس در دل دشمن است تا فكر تجاوز را به ذهن خود راه ندهد. برخي از مفسران در بيان شدت عملي كه در آيه 123سوره توبه آمده است گفته اند: مراد از آن ضرورت نمايش قدرت و روحيه جنگاوري سپاهيان اسلام است. (تفسير نمونه ج 8 ص 197) بنابراين بر دولت و امت اسلامي است كه به روش هاي جنگ نرم و جنگ رواني آشنا شوند و با به كارگيري شيوه هاي نوين، هر گونه تحرك را از دشمن سلب كنند. تحقق اين هدف جز با آشنايي با ابزارهاي عصري ممكن نيست. از اين رو گفته شده است كه بايد فرزند زمان خويش بود و كسي كه به زمانه خود آگاه است و ابزارهاي آن را مي شناسد هرگز دچار ترديد نمي شود، در عمل درمانده نخواهد شد.

منبع :وبلاگ مرکز فرهنگ و معارف قران (دانشنامه قران )

هیجان کشتن زنان محجبه‌ای که زامبی شده‌اند

با توجه به اقدامات گروه‌های تروریستی همچون داعش که دست‌پرورده غرب و برخی کشورهای به اصطلاح مسلمان منطقه‌اند، دیگر به راه انداختن موج اسلام‌هراسی و ساخت چنین بازی‌هایی علیه مسلمانان کار سختی نیست.

به گزارش جنگ نرم و عملیات روانی؛ بازی Dying Light (نور فانی یا هر معادل دیگری که می‌خواهید برای آن در نظر بگیرید) یک بازی آخرالزمانی زامبی‌محور و اول‌شخص برای کنسول‌های نسل هشتم (PS4, Xbox One) و نیز رایانه است. این بازی، که به‌تازگی و در تاریخ ۲۷ ژانویه ۲۰۱۵ (۷ بهمن ۱۳۹۳) به بازار عرضه شده، ساخت شرکت تک‌لند (Techland) بوده و توسط شرکت وارنر براس (Warner Bros) منتشر شده است.

وقایع بازی در شهری به نام حرّان (Harran) روی می‌دهد. هرچند سازندگان بازی مدعی شده‌اند که نام تمامی اشخاص و اماکن موجود در این بازی «تخیلی» بوده و هرگونه شباهتی «کاملا تصادفی»‌ است، اما با کمی دقت می‌توان دریافت که اسامی و موضوعات بکاررفته در این بازی چندان هم «تخیلی و تصادفی»‌ نیستند.

حرّان در واقع نام شهریست بسیار کهن واقع در استان اورفه در جنوب شرقی ترکیه و در نزدیکی مرز سوریه. بنا به گفته برخی مورخان از جمله یاقوت حموی (کتاب معجم‌البلدان) و احمدبن‌عبدالوهاب نویری (نهایة الارب‌فی فنون‌الادب، ج۱۹، ص۱۵۷) حرّان نخستین شهری بود که پس از طوفان نوح بنا شد. برخی دیگر مانند محمد بن جریر طبری (تاریخ طبری، بیروت، ج۱، ص۲۳۳) و ابن‌اثیر (الکامل فی التاریخ، ج۱، ص۹۴) این شهر را زادگاه حضرت ابراهیم علیه‌السلام یا محلی دانسته‌اند که وی از اور یا بابل به آنجا هجرت کرد. حرّان به شهر پیامبران نیز معروف بوده و پیامبرانی چون نوح، ابراهیم، یعقوب، اسحاق و عیسی علیهم‌السلام مدتی در آن اقامت کردند.

و اما شخصیت اول بازی یک مأمور آمریکایی به نام کایل کرین (Kyle Crane) است که برای سازمان امداد جهانی GRE کار می‌کند. وظیفه اصلی وی، که شما نقش آن را بر عهده دارید، پیدا کردن شخصی به نام قدیر سلیمان و پس گرفتن اطلاعاتی در مورد ویروسی است که سلیمان از سازمان GRE دزدیده است. درواقع به دلیل شیوع همین ویروس که به ویروس حرّان معروف است مردم شهر به زامبی تبدیل شده‌اند.

قدیر سلیمان (Kadir Suleiman که می‌توان آن را به «غدیر» هم ترجمه کرد) رئیس یک گروه از بازماندگان شهر است و دارای شخصیتی بسیار خشن و بی‌منطق است که در نهایت شما مجبور می‌شوید با وی مبارزه کنید. او برای رسیدن به خواسته‌هایش دست به هر کاری می‌زند و حتی به دلیل کوچک‌ترین اشتباهی که از نیروهای تحت فرمانش روی می‌دهد به‌راحتی آنها را می‌کشد. در یکی از صحنه‌های بازی وی به دلیل اینکه یکی از سربازانش در حال نوشیدن مشروبات الکلی است به دست وی شلیک می‌کند. سلیمان همچنین با سرقت یک فایل حاوی اطلاعات ویروس حرّان، قصد انتشار آن و آلوده کردن دیگر مناطق سالم و گرفتن جان هزاران انسان بی‌گناه را دارد.

نکته تازه در مورد این بازی این است که در میان زامبی‌ها حتی زامبی زن محجبه که نمادی از مسلمانان و اسلام است نیز وجود دارد. در واقع شما باید برای بقای خود و دیگران، زامبی‌هایی که در میان آنها مسلمانان نیز هستند را بکشید.در بخش دیگری از این بازی و در یکی از اتاق‌ها، تلویزیونی روشن است که از آن نحوه مبارزه با زامبی‌ها برای کودکان و نوجوانان پخش می‌شود. در یکی از عبارات آموزشی آن، جمله زیر آمده است:

A good zombie is a dead zombie (زامبی خوب، زامبی مرده است)پس از خودزنی یازده سپتامبر که با سناریوسازی غرب و همکاری متحدان شرقی آن صورت گرفت، موج اسلام‌هراسی وسیعی در رسانه‌های غربی به راه افتاد. در این موج، یکی از جمله‌هایی که در رسانه‌ها، چه اجتماعی و چه غیر اجتماعی، بسیار زیاد استفاده شد جمله زیر بود:

A good Muslim is a dead Muslim. (مسلمان خوب، مسلمان مرده است)برای درک بهتر میزان استفاده از این جمله فقط کافیست در موتور جستجوی گوگل بخش اول جمله یعنی a good Muslim را بنویسید تا گوگل به عنوان اولین پیشنهاد جمله بالا را ارائه کند که این خود نشانگر میزان کاربرد وسیع این عبارت در اینترنت است.

حال با کنار هم قرار دادن این دو جمله می‌توان مجدداً دریافت که هدف این بازی معرفی تلویحی مسلمانان به عنوان زامبی‌های وحشی بوده و لازم است تا برای مقابله و کشتن آنان دست به کار شد:

A good Muslim is a dead Muslim.

A good zombie is a dead zombie.

این بازی قرار بود در ابتدا برای کنسول‌های نسل هفتم نیز عرضه شود که بنا به دلایل فنی لغو شد. همچنین در نسخه نهایی، سازندگان بازی برخی مضامین بیش از حد ضد اسلامی آن مانند دیوارنگاری‌های موجود در شهر و زامبیهای محجبه را حذف کردند.

با توجه به اقدامات گروه‌های تروریستی همچون داعش که دست‌پرورده غرب و برخی کشورهای به اصطلاح مسلمان منطقه‌اند، دیگر به راه انداختن موج اسلام‌هراسی و ساخت چنین بازی‌هایی علیه مسلمانان کار سختی نیست. تنها کاری که رسانه‌های غربی باید انجام دهند این است که اقدامات شنیع چنین گروه‌های تروریستی را به نمایش در آورده و آن را به نام اسلام تمام کنند تا بتوانند افکار عمومی خود و جهان را برای مقابله با مسلمانان بسیج کنند. مابقی کار دیگر آسان خواهد بود.

منبع :مشرق

نینتندو و زندگی به سبک ‘ماریو قارچ‌خور میکرو’

نینتندو، نه به‌دنبال اشغال رسانه‌های خانگی و نه به‌دنبال گسترش سلطۀ خود بر بازار کالاهای مصرفی وارد کارزار تولید کنسول‌ها شد، این کمپانی با نگاهی کامل به مفهوم خانواده و خانه، این مفاهیم را برای خود اختصاصی‌سازی کرد. در نظر شرکت نینتندو، مفهوم خانواده به جمعی گفته می‌شود که در کنار یکدیگر، یک هدف مشترک (رشد و تعالی) را دنبال می‌کنند و در این مسیر گاهی باهم رقیب و گاهی شریک هستند.

بازی های رایانه ای

به گزارش جنگ نرم  وعملیات روانی؛ در سال‌های اخیر با رشد سرسام‌آور صنعت بازی‌های رایانه‌ای و رسانه‌های تعاملی و ارائه کنسول‌های جدید نگاه به این صنعت وکنسول ها از ابزاری برای سرگرمی صرف به وسیله‌ای برای تأمین تمام نیاز‌های خانواده تبدیل شده است. هرکنسول بسته به نوع کارایی و سیاست‌های کلان شرکت تولیدکننده آن برای یک جامعه مخاطب و یک نوع خاص و اختصاصی شده از سبک زندگی مبتنی بر خانه طراحی شده است. در این بین در نسل حاضر سه شرکت بزرگ در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار و بازی‌های رایانه‌ای در تلاشند، تا با سه سبک زندگی متفاوت سه خانه و خانواده متفاوت در سبک زندگی بازار پر سود این حوزه را به تسخیر خود در آورند.

شرکت نینتندو با بیش از ۱۲۰ سال تجربه در تولید ابزار سرگرمی در سال ۱۸۸۹، در کیوتوی ژاپن تأسیس شد. عمدۀ تولید این شرکت، کارت‌های بازی دست‌ساز بود که موفقیت تجاری بسیاری برای این شرکت به‌دست آورد. در سال ۱۹۵۶ نینتندو با هدف ورود به بازار آمریکا، همکاری خود را با دیزنی آغاز کرد تا کاراکترهای این شرکت را روی کارت‌های خود قراردهد. نینتندو در سال ۱۹۷۰ وارد بازار اسباب‌بازی‌ها و عروسک و ابزارهای سرگرمی شد.

نینتندو اولین سری از کنسول‌های خانگی خود را در سال ۱۹۷۷ با نام تجاری Color TV-Game روانۀ بازار کرد. این کنسول‌ها در پنج نمونه که هرکدام یک عنوان بازی داشتند، عرضه شد و یکی از کنسول‌های موفق نسل اول به‌شمار می‌رفت. در دوران رکود ایجاد ‌شده در نسل دوم کنسول‌ها، نینتندو کنسولی را معرفی نکرد.

ولی از پیشگامان آغاز نسل سوم کنسول‌ها Nintendo Entertainment System یا به اختصار(NES) بود که در سال ۱۹۸۳ روانۀ بازار شد و در بازار ژاپن با نام تجاری )فمی‌کام) به فروش رسید. این کنسول باعث پایان‌یافتن دوران رکود صنعت کنسول‌های خانگی شد و پرفروش‌ترین بازی زمان خود، برادران سوپر ماریو (قارچ خور) را روی این کنسول عرضه کرد. این کنسول در ایران با نام (میکرو (شناخته‌شده‌تر است.

موفقیت (NES) راه را برای عرضۀ کنسول نسل چهارمی نینتندو باز کرد. نینتندو در سال ۱۹۹۰ Super Nintendo Entertainment System را عرضه کرد که به اختصار (SNES) شناخته می‌شود و پرفروش‌ترین کنسول نسل چهارم است.

نینتندو با به‌دست‌آوردن تجربیات لازم در سال ۱۹۹۶، کنسول نسل پنجمی خود را با نام تجاری نینتندو۶۴ روانۀ بازار کرد که آخرین کنسول خانگی است که در آن از کارتریج برای عرضۀ بازی استفاده شده است. با شروع نسل ششم کنسول‌ها و ورود مایکروسافت و سونی به رقابت سنگین، نینتندو در سال ۲۰۰۱، اولین کنسول خود را با قابلیت استفاده از دیسک به‌جای کارتریج عرضه کرد. Nintendo Game Cube که به اختصار (NGC) شناخته می‌شد و موفقیت‌های بسیاری را برای نینتندو به ارمغان آورد.

با شروع نسل هفتم، نینتندو موفق‌ترین کنسول خود را معرفی کردWii :؛ که در سال ۲۰۰۶ عرضه شد. تلفظ وی مانند we انگلیسی است که تأکیدی بر این موضوع بوده که این کنسول متعلق به همۀ ماست وی به‌راحتی توسط مردم همه جای دنیا به‌خاطر سپرده می‌شود، مستقل از اینکه به چه زبانی صحبت می‌کنند. نه گیج‌شدنی است و نه خلاصه‌کردنی؛ فقط همان وی‌. کنسول Wii با ارائۀ سبک زندگی که ترکیبی از تفکر آمریکایی و سبک و سیاق خانواده به مدل شرقی بوده، به یکی از سبک‌های پرمخاطب زندگی تبدیل شده است.

نینتندو، نه به‌دنبال اشغال رسانه‌های خانگی و نه به‌دنبال گسترش سلطۀ خود بر بازار کالاهای مصرفی وارد کارزار تولید کنسول‌ها شد، این کمپانی با نگاهی کامل به مفهوم خانواده و خانه، این مفاهیم را برای خود اختصاصی‌سازی کرد. در نظر شرکت نینتندو، مفهوم خانواده به جمعی گفته می‌شود که در کنار یکدیگر، یک هدف مشترک (رشد و تعالی) را دنبال می‌کنند و در این مسیر گاهی باهم رقیب و گاهی شریک هستند.

کنسول نینتندو با داشتن رابط کاربری (دسته بازی) آسان و بازی‌های انحصاری با مضامین خانوادگی و رقابت عادلانه، تمام افراد خانواده (در تعریف خود) را دور خود جمع می‌کند. این کنسول نه برای هرفرد، بلکه برای تمام افراد خانواده به‌طور مشترک و هم‌زمان سرگرمی‌ها و رسانه‌های خود را ارائه می‌دهد. بیش‌تر بازی‌های این کنسول خانوادگی هستند. بعضی از این عنوان بازی‌ها، قابلیت سرگرم‌کردن افراد کوچک خانواده (بچه‌های سه سال به بالا) تا افراد بزرگ‌سال و حتی پیر را دارند.

دستۀ کنسول وی، به‌این‌صورت کار می‌کند که داخل آن حسگرهایی برای تعیین موقعیت و زاویۀ دسته مانند آنچه در گوشی‌های همراه هست، قرار داده شده است. با این روش با تکان‌دادن دسته، شخصیت شما در بازی کاری را انجام می‌دهد. این قابلیت، بازی‌کردن در خانواده‌ها را تغییر داد. (در کنسول‌های نسل قبل بی‌تحرکی یکی از ایرادات کنسول‌ها به‌طور عمده بود که نینتندو آن را برطرف کرد) این وسیله‌، حرکت را برای بازی‌کردن در خانواده به‌صورتی آسان اضافه کرد و تمام افراد درگیر بازی را به حرکت واداشته است.

این کنسول با اینکه قابلیت بسیاری در خانوادگی بازی‌کردن دارد؛ اما مزایای نیز برای فردی بازی‌کردن در آن قرار گرفته است. ابزارهای ورزشی و تناسب اندام، مانندWii Fit که همانند یک ترازو بوده و فرد با ایستادن روی آن و فشاری که به‌وسیلۀ پاها به آن اعمال می‌کند، می‌تواند بازی را پیش ببرد.

از عنوان‌های مهم کنسول نینتندو می‌توان به خانوادۀ بازی‌های شخصیت معروف این شرکت ماریو (قارچ خور) اشاره کرد که شامل بازی‌های کلاسیک و بازی‌هایی در سبک‌های مختلف، مانند بازی‌های ری‌سینگ (مسابقات ماشین) و عناوین خانوادگی مانند ماریو پارتی (بازی مانند مار پله) و عنوان‌های مخصوص بزرگ‌سالی چون کهکشان ماریو و سری بازی‌های متروید اشاره کرد. از معروف‌ترین بازی‌های نینتندو می‌توان به بازی ماجراجوی افسانه زلدا اشاره کرد که در آمریکا بسیار طرفدار دارد.

نینتندو کنسول نسل هشتم خود را در سال ۲۰۱۲ به بازار عرضه کرد. Wii U اولین کنسول این شرکت با قابلیت نمایش ویدئوی اچ‌دی با کیفیت P1080 است. این کنسول تمام قابلیت‌های کنسول نسل قبل خود را به ارث برده و وامدار همان مفاهیم در سبک زنگی است؛ ولی با دو تفاوت؛ اول، افزایش کیفیت تصویر و دوم، حرکت به‌سمت مخاطب تفرد‌گرا و ارائۀ دستۀ بازی شبیه به تبلت‌. شرکت نینتندو با به‌دست‌آوردن موفقیتی تجاری با ارائۀ یک سبک زندگی التقاطی توانست به پیروزی بزرگی در نسل قبل دست پیدا کند و با ادامۀ این راه قصد تکرار این موفقیت را دارد.

کمپانی نینتندو با داشتن بیش از ۱۲۰ سال تجربه در سرگرم‌کردن مردم و ارتباط تجاری بیش از ۵۰ سال با جامعۀ آمریکا به شناخت تجربی نسبت‌به مخاطب خود رسیده است. متأثر از شرایط نسل هفتم، کنسولی برای تمامی افراد با هر سبک زندگی طراحی کرد و مفاهیم اختصاصی‌شده توسط نینتندو را نمی‌توان در دیگر شرکت‌ها دید. این کمپانی با دیدی وسیع و خلاقیت محوری وارد رقابت‌های نسل بعد شد و به‌سمت رفتار قالب بر دیگر کنسول‌ها کشیده شد. این کمپانی وارد‌کنندۀ حرکت به بازی‌ها بود؛ اما در نسل هشتم مجبور به قبول تفرد‌گرایی و شخص محوری در کنسول خود Wii U شد. کنسول نسل قبلی این شرکت wii با بیش از صد میلیون خانواده در سراسر جهان ارتباط برقرارکرد و بر این خانواده‌ها تأثیر گذاشت و کنسول نسل هشتمی این شرکت ادامه‌دهندۀ راه آن خواهد بود.

نتیجه گیری

در چند دهه گذشته با افزایش دستگاه های الکترونیکی و قدرت گرفتن رایانه ها و ایجاد رسانه های تعاملی جایگاه کنسول های خانگی از ابزاری لوکس که کاربردی جز تفریح و سرگرمی نداشت به یک ابزار مصرفی با هدف دسترسی آسان و کم هزینه خانواده به رسانه ها به خصوص رسانه های تعاملی شده کنسول های خانگی به جایگاهی رسیدند که جزو تأثیر گذارترین ابزار ها در خانه به شمار می‌آیند این جایگاه و قدرت و سود حاصل از آن رقابت برای این کنسول‌ها را بسیار سخت و نفس‌گیر کرده شرکت‌ها برای در یافت سهم بیشتر از این بازار به رقابتی نزدیک می‌پردازند و تن به هر خواسته مخاطب خویش می‌دهند تا آن را ترغیب به استفاده از کنسول خود کنند این در گیری و رقابت در مواردی منجر به ایجاد مباحثی شده مثل آموزش و سرگرمی تعاملی‌سازی آموزش و مواردی از این دست که در این نوشتار مجال پرداخت به انها نمی باشد.

امی این کنسول ها متأثر از هژمونی فرهنگی انگلوساکسون‌ها در خود سبک زندگی آمریکایی را دارا بودند که خود جای تأمل بسیار دارد. در پایان باید اشاره کنیم که این صنعت در حال حاضر مانند یک چاقو عمل می‌کند و استفاده کننده از آن بسته به اخلاق و اراده شخصی خویش می‌تواند این کنسول ها را به ابزاری مفید برای رشد و حرکت به تعالی تبدیل کند یا ابزاری برای نابودی خود.

منبع :مشرق